Cukrzyca to przewlekłe schorzenie metaboliczne o zróżnicowanej etiologii. Mamy z nią do czynienia, gdy komórki β trzustki nie produkują wystarczających ilości insuliny lub wówczas, gdy organizm nie potrafi efektywnie wykorzystać tego hormonu. Zioła na cukrzycę typu 2 stosowane są pomocniczo w leczeniu tej przewlekłej dolegliwości oraz towarzyszących jej powikłań.
Spis treści
Cukrzyca – naturalne metody leczenia?
Cukrzyca uznawana jest za jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nazwała ją pierwszą niezakaźną epidemią. Wiąże się to z niezwykle szybko narastającą liczbą zachorowań na całym świecie. Schorzenie jest tym bardziej niebezpieczne, że powoduje wiele różnych zaburzeń, a także groźnych następstw. W początkowym etapie rozwoju cukrzycy niezwykle ważną rolę odgrywa zmiana stylu życia. Przejście na zdrową, zbilansowaną dietę, a także suplementacja i zioła na cukrzycę powinny stanowić tutaj podstawę. Naturalne metody leczenia mogą być jednak niewystarczające, gdy choroba diagnozowana jest w bardziej zaawansowanym stadium.
![zioła na obniżenie cukru](https://zielonafarmacja.pl/wp-content/uploads/2021/08/ziola-na-cukrzyce-1-1024x653.jpg)
Zioła na cukrzycę typu 2 – działanie
Zioła od bardzo dawna wykorzystywane są w leczeniu i zapobieganiu cukrzycy. Zanim pojawiły się leki syntetyczne, to właśnie rośliny pełniły funkcję podstawowych środków wykorzystywanych w leczeniu tego schorzenia. Obecnie surowce zielarskie stanowią przede wszystkim wspomaganie dla właściwego leczenia pacjentów z cukrzycą. Z dużym powodzeniem wykorzystywane są też w profilaktyce. Mechanizm działania większości ziół stosowanych w cukrzycy polega na obniżaniu poziomu glukozy we krwi poprzez hamowanie aktywności α-glukozydaz – enzymów, uczestniczących w trawieniu cukrów złożonych. Niektóre surowce roślinne zwiększają ponadto (jednak bardzo nieznacznie) wydzielanie insuliny lub działają insulinopodobnie, jak np. kora cynamonowca, powszechnie wykorzystywana w kuchni jako przyprawa.
Liść morwy białej (Morus alba L.)
Liście morwy białej to bogate źródło związków aktywnych, zwłaszcza polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwmiażdżycowym i antynowotworowym. Wyciągi z liści morwy wpływają korzystnie na poziom cukru we krwi, co wynika z hamowania aktywności enzymów: maltazy oraz α-glukozydazy odpowiedzialnych za przemiany w jelicie cienkim cukrów złożonych do glukozy. W związku z tym część węglowodanów nie ulega trawieniu i jest wydalana. Ostatecznie dochodzi do zmniejszenia wchłaniania glukozy przez organizm, a poziom cukru we krwi ulega obniżeniu. Ograniczone przyswajanie cukru po posiłkach, pomaga także w utrzymaniu właściwej wagi ciała i wspomaga odchudzanie.
Gotowe preparaty wspierające leczenie cukrzycy, które zawierają wyciągi z liści morwy białej są pomocne w trakcie stosowania diet niskokalorycznych. Podobnie jak sporządzane w warunkach domowych napary. Najlepiej zażywać je na ok. pół godziny przed posiłkiem. Za zmniejszenie wchłaniania węglowodanów z jelit odpowiada prawdopodobnie zawarty w niej alkaloid 1-dezoksynojirmicyna.
Owocnia fasoli (Phaseolus vulgaris L.)
Jak wskazują badania in vitro naowocnia fasoli posiada zdolność hamowania α-amylazy. Dzięki temu zmniejsza trawienie węglowodanów i ich wchłanianie. Badania przeprowadzone na szczurach z cukrzycą udowodniły, że podawanie im wyciągu z owocni fasoli obniża poziom glukozy we krwi , a także korzystnie wpływa na profil lipidowy. Z kolei badania kliniczne wykazały korelację pomiędzy zażywaniem ekstraktów z surowca a spadkiem glikemii po posiłku, a także większą kontrolę nad apetytem. Naowocnia fasoli stanowi częsty składnik preparatów wspomagających utrzymanie prawidłowego poziomu cukru, ale także środków wspierających proces odchudzania.
Nasiona kozieradki lekarskiej (Trigonella foenum-graecum L.)
Wyciągi z kozieradki sprzyjają wzrostowi liczby receptorów dla insuliny oraz hamują aktywność enzymów odpowiedzialnych za przemiany węglowodanów do glukozy w jelicie cienkim. Bardzo dobrze zatem kozieradka sprawdza się u osób cierpiących z powodu insulinooporności. Poprawia odpowiedź tkankową na glukozę krążącą we krwi. Badania wykazały, że podawanie zwierzętom zmielonych nasion kozieradki lub uzyskiwanych z nich wyciągów wodnych wpływało na wyraźny spadek poziomu glukozy we krwi.
Podobne wyniki uzyskano w przypadku chorych na cukrzycę typu 1 i 2. Dieta z dodatkiem kozieradki skutkowała istotnym spadkiem średniego poziomu glukozy na czczo oraz jej stężeń poposiłkowych u osób z cukrzycą, oraz redukowała o ponad połowę poziom glukozy wydalanej z moczem. Zaobserwowano, że surowiec może wpływać na wzrost stężenia insuliny we krwi. Dostępne bez recepty suplementy diety zawierające w składzie nasiona kozieradki są powszechnie dostępne w aptekach i sklepach zielarskich.
Kora cynamonowca cejlońskiego (Cinnamomum verum J. Presl.)
Cynamonowiec cejloński znany jest nam przede wszystkim z kuchni, jako przyprawa. W celach leczniczych wykorzystuje się korę cynamonowca pozyskiwaną z młodych gałązek. Jest to surowiec typowo olejkowy, prezentujący szeroki zakres działania. Ostatnimi czasy jednak zdecydowanie najbardziej ceniony w uwagi na możliwe wykorzystanie w leczeniu podwyższonego poziomu cukru we krwi. Przeciwcukrzycowe właściwości cynamonu wykazano zarówno w badaniach na zwierzętach, jak i próbach klinicznych. Dowiedziono, że u osób cierpiących na cukrzycę typu 2 cynamon normalizuje poziom glukozy we krwi. Dodatkowo obniża stężenie hemoglobiny glikolowanej, istotnie zmniejszając ryzyko powikłań (retinopatie, nefropatie).
![zioła w cukrzycy](https://zielonafarmacja.pl/wp-content/uploads/2021/08/cynamon-1024x680.jpg)
Pomimo wielu badań nie udało się jednoznacznie określić mechanizmu zaobserwowanego działania hipoglikemicznego cynamonu. Wskazuje się na insulinopodobną aktywność polifenoli pozyskiwanych z wyciągów kory cynamonowca. Ponadto badania mówią o podnoszeniu wrażliwości receptorów dla insuliny obecnych w komórkach obwodowych, hamowaniu procesu glukoneogenezy, a także zwiększaniu wydzielania insuliny przez komórki β trzustki.
Kora cynamonowca jest powszechnie dostępna w formie suplementów diety wspomagających utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. Często łączy się ją z innymi surowcami o działaniu hipoglikemizującym, jak np. liść morwy białej czy naowocnia fasoli. Surowiec jest tym cenniejszy, że pomaga w walce o prawidłowy poziom lipidów, trójglicerydów i całkowitego cholesterolu we krwi.
Ziele rutwicy lekarskiej (Galega officinalis L.)
Metformina (dimetylobiguanid), która obecnie jest najczęściej ordynowanym doustnym lekiem przeciwcukrzycowym, swoje pochodzenie zawdzięcza biguanidom obecnym w liściach rutwicy lekarskiej. Dane literaturowe podają, że ziele rutwicy lekarskiej (herba Galegae) już w średniowieczu stanowiło popularne zioło na spadek cukru. Za najważniejszy związek tego surowca uznaje się galeginę (pochodna guanidyny). Próby kliniczne przeprowadzane na zwierzętach udowodniły, że podawanie myszom wyciągów z ziela rutwicy wpływa na obniżenie w stężenia glukozy w surowicy oraz spadek masy ciała. Ziele rutwicy stanowi częsty składnik złożonych preparatów wspomagających kontrolowanie poziomu cukru we krwi.
Liść borówki (Vaccinium myrtillus L.) i liść pokrzywy (Urtica dioica L.)
Te dwa surowce to kolejny przykład ziół na obniżenie cukru we krwi, które stosuje się tradycyjnie od bardzo dawna. Zarówno ekstrakty z liści borówki czernicy jak i pokrzywy posiadają (podobnie jak morwa) zdolność hamowania aktywności α-glukozydazy. Nie bez znaczenia jest także potencjał antyoksydacyjny borówki, a jak wiadomo dieta osób cierpiących na cukrzycę, powinna obfitować w antyoksydanty. Wydaje się bowiem, że uszkodzenie komórek β wysp trzustkowych przez wolne rodniki jest bardzo prawdopodobne. Dlatego też zioła, owoce i warzywa bogate w polifenole o działaniu przeciwutleniającym są tutaj jak najbardziej rekomendowane.
Olej z nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.). – na spadek cukru
Olej z nasion czarnuszki to niezwykle bogate źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), ale nie tylko. Zawiera także cenny związek o nazwie tymochinon, który według badań (podobnie jak wyciągi z nasion czarnuszki) może być pomocny we wspomaganiu leczenia cukrzycy i insulinooporności. Zaobserwowano, że dzienna dawka nasion czarnuszki w ilości ok. 2 g wywołuje zauważalny efekt hipoglikemiczny, zarówno na czczo, jak i po posiłku. Działanie takie najprawdopodobniej wiąże się z ochroną komórek β trzustki.
![zioła dla cukrzyków](https://zielonafarmacja.pl/wp-content/uploads/2021/08/ziola-na-cukrzyce-2-1024x683.jpg)
Zioła Ojca Grzegorza na cukrzycę
Jednym z przykładów popularnej mieszanki ziołowej, którą stosuje się w walce z podwyższonym poziomem cukru jest receptura Ojca Grzegorza Sroki:
- Liść borówki czarnej 150 g
- Koszyczek rumianku 100 g
- Naowocnia fasoli 50 g
- Ziele rutwicy 50 g
- Kłącze perzu 50 g
- Korzeń mniszka 50 g
- Liść szałwii 50 g
- Ziele dziurawca 50 g
- Znamię kukurydzy 50 g
- Kwiat jasnoty białej 25 g
Sposób stosowania:
Zioła zmieszać, wsypać łyżeczkę na szklankę wrzątku, naparzyć pod przykryciem 1/2 godz., przecedzić. Pić gorące po jedzeniu 2—3 razy dziennie. Nie słodzić.
Zioła na obniżenie cukru-interakcje z lekami
Jednoczesne stosowanie preparatów ziołowych wspierających leczenie cukrzycy typu 2 z syntetycznymi lekami przeciwcukrzycowymi należy skonsultować z lekarzem. Mogą one bowiem nasilać ich działanie i powodować nadmierny spadek cukru we krwi.
Bibliografia:
- Kaławaj K, Lemieszek MK. Prozdrowotne właściwości cynamonu. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2015, Tom 21, Nr 3, 328–331.
- Błecha K. Fitoterapia w cukrzycy. Rośliny zielarskie, kosmetyki naturalne i żywność funkcjonalna (http://www.drblecha.pl/index.php/2015-01-28-12-02-41/164-fitoterapia-w-cukrzycy).
- https://www.researchgate.net/publication/316968624_Fitoterapia_w_leczeniu_pomocniczym_cukrzycy
- http://www.czytelniamedyczna.pl/6726,fitoterapia-w-cukrzycy.html
- http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2016/04/pf_2016_049-054.pdf
- http://www.przeglad.ump.edu.pl/uploads/2014/2/167_2_39_2014.pdf
- https://www.researchgate.net/publication/333236709